JERUSALEM (AP) — Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu është në misionin e jetës së tij.

Për vite me radhë, udhëheqësi veteran e ka bërë shkatërrimin e programit bërthamor të Iranit përparësinë e tij kryesore, duke e ngritur çështjen në fjalim pas fjalimi në terma apokaliptikë. Tani ka ardhur momenti i së vërtetës për Netanyahun .

Pasi luftoi kundër aleatëve të Iranit në të gjithë rajonin pas sulmit të Hamasit më 7 tetor 2023, Netanyahu e ka kthyer vëmendjen ndaj asaj që e përshkruan si “koka e oktapodit”, me një ofensivë ushtarake të pashembullt dhe të hapur kundër Iranit dhe programit të tij bërthamor .

Është një rrezik agresiv i bërë i mundur nga një sërë faktorësh, duke përfshirë dobësimin e grupeve militante të mbështetura nga Irani në Gaza dhe Liban, si dhe rizgjedhjen dhe mbështetjen e Presidentit të SHBA-së, Donald Trump.

Por suksesi nuk është i garantuar dhe rezultati i konfliktit në rritje mund të përcaktojë fatin e qeverisë së Netanyahut dhe të formësojë trashëgiminë e tij.

Ja një vështrim më i afërt:

Historia e paralajmërimeve të Netanyahut ndaj Iranit

Netanyahu filloi të paralajmëronte për kërcënimin e një Irani të armatosur me armë bërthamore në vitet 1990 – madje edhe para mandatit të tij të parë si kryeministër në fund të dekadës. Ai u rikthye në detyrë në vitin 2009 dhe ka shërbyer si kryeministër pothuajse vazhdimisht që atëherë, duke rrallë humbur një mundësi për të portretizuar perspektivën e një Irani të armatosur me armë bërthamore si një kërcënim për ekzistencën e Izraelit dhe një kërcënim për botën.

Në vitin 2012, ai shfaqi në mënyrë të famshme një karikaturë të papërpunuar që ilustronte atë që ai e quajti marshimin e Iranit drejt bombës bërthamore, gjatë një fjalimi në asamblenë e OKB-së.

Tre vjet më vonë, ai mbajti një fjalim kontrovers në Kongresin e SHBA-së, ku argumentoi kundër marrëveshjes bërthamore të Presidentit të atëhershëm Barack Obama me Iranin. Fjalimi zemëroi Shtëpinë e Bardhë dhe dështoi ta bllokonte marrëveshjen. Por i kënaqi republikanët dhe hodhi themelet që Trump të tërhiqej nga marrëveshja tre vjet më vonë.

Netanyahu e ka krahasuar shpesh udhëheqjen teokratike të Iranit me nazistët, duke shkaktuar herë pas here zemërimin e studiuesve dhe grupeve të të mbijetuarve të Holokaustit. Ai iu drejtua këtij manuali të njohur këtë javë, ndërsa njoftoi sulmet e fundit ndaj Iranit.

“Tetëdhjetë vjet më parë, populli hebre ishte viktimë e një Holokausti të kryer nga regjimi nazist”, tha ai. “Sot, shteti hebre refuzon të jetë viktimë e një Holokausti bërthamor të kryer nga regjimi iranian.”

Irani thotë se programi i tij bërthamor është vetëm për qëllime paqësore. Por pasurimi i uraniumit në nivele pothuajse të përshtatshme për armë dhe dështimi për të bashkëpunuar me inspektorët ndërkombëtarë kanë ngritur dyshime rreth këtyre pretendimeve.

Kreu i agjencisë bërthamore të OKB-së ka paralajmëruar se Irani ka uranium të pasuruar mjaftueshëm për të prodhuar disa bomba. Agjencia e kritikoi Iranin këtë javë për dështimin në përmbushjen e detyrimeve të mospërhapjes, një ditë para se të fillonin sulmet izraelite.

Pse sulmohet Irani tani?

Netanyahu për vite me radhë ka kërcënuar të sulmojë Iranin, duke thënë vazhdimisht se të gjitha opsionet janë “në tryezë”.

Por kurrë më parë ai nuk e ka tërhequr këmbëzën për shkak të kundërshtimit nga rivalët vendas dhe shefat e sigurisë, pyetjeve rreth fizibilitetit të një operacioni kaq të rrezikshëm dhe kundërshtimit të një sërë presidentësh amerikanë.

Por gjërat kanë ndryshuar gjatë dy viteve të fundit, dhe Netanyahu tani beson se ka një shans për ta formësuar rajonin sipas imazhit të tij.

Që kur sulmi i Hamasit më 7 tetor 2023 shkaktoi luftën e vazhdueshme në Gaza, Izraeli ka degraduar sistematikisht një rrjet aleatësh iranianë në të gjithë rajonin.

Lufta në Gaza e ka shkatërruar grupin militant palestinez Hamas, por me një çmim shkatërrues për popullsinë civile të territorit. Vitin e kaluar, Izraeli gjithashtu shkaktoi dëme të rënda ndaj militantëve të Hezbollahut në Liban, duke e dobësuar rëndë grupin dhe duke kontribuar në rrëzimin e Presidentit sirian Bashar Assad, një tjetër aleat kyç iranian. Dhe gjatë një raundi të shkurtër luftimesh me Iranin vitin e kaluar, Izraeli shkatërroi shumicën e sistemeve të mbrojtjes ajrore të armiqve të tij.

Me “Boshtin e Rezistencës” të Iranit në gjendje të rrënuar dhe Iranin të paaftë për t’u mbrojtur kundër forcave ajrore të Izraelit, nuk kishte shumë gjëra që ta pengonin Izraelin të ndërmerrte veprime këtë javë.

Trumpi dha copën e fundit të enigmës. Pasi e habiti Izraelin në fillim të këtij viti me rifillimin e bisedimeve bërthamore me Iranin, Trumpi u frustrua nga mungesa e përparimit në ato bisedime.

I njoftuar për planet izraelite, presidenti amerikan duket se nuk ka bërë shumë rezistencë, duke krijuar një dritare të rrallë mundësie për Izraelin.

A do të ketë sukses Netanyahu?

Është shumë herët për të thënë.

Operacioni izraelit duket se ka filluar pa probleme – me Izraelin që ka goditur dhjetëra objektiva dhe ka vrarë figura të larta ushtarake iraniane. Por mbetet e paqartë se sa dëme i ka shkaktuar Izraeli programit bërthamor të Iranit .

Për momentin, Netanyahu i përçarë dhe i sulmuar duket se po gëzon një valë mbështetjeje në vend. Edhe opozita politike, e cila u përpoq ta rrëzonte Netanyahun në një votim parlamentar më herët gjatë javës, ka dalë në mbështetje të operacionit në Iran.

Por gjërat mund të ndryshojnë shpejt. Pas një vale fillestare mbështetjeje për luftën e Izraelit kundër Hamasit, vendi tani është thellësisht i ndarë. Me luftimet që kanë filluar tashmë prej më shumë se 20 muajsh, shumë besojnë se Netanyahu e ka zvarritur konfliktin pa nevojë në një fushatë egoiste për të qëndruar në detyrë.Po kështu, mbështetja publike për operacionin iranian mund të ndryshojë shpejt nëse sulmet me raketa të Iranit ndaj Izraelit shkaktojnë viktima të rënda ose vazhdojnë të prishin jetën në Izrael për një periudhë të zgjatur. Një debakël në fushën e betejës – siç është kapja e një piloti luftarak izraelit nga Irani – gjithashtu mund të përmbysë fatin e Netanyahut. Lë të kuptohet se Netanyahu po kërkon ndryshimin e regjimit në Iran – një detyrë e vështirë dhe e ndërlikuar – mund ta dëmtojë më tej pozicionin e tij.

Pse është kaq i rëndësishëm suksesi për Netanyahun?

Pas një qëndrimi rekord në detyrë, Netanyahu ka një trashëgimi të ndërlikuar. Ai është objekt i dashurisë dhe adhurimit midis mbështetësve të tij, të cilët e shohin atë si një politikan dinak dhe burrë shteti të shquar. Por ai përçmohet thellësisht nga shumë kritikues të tij, të cilët e shohin atë si një cinik përçarës dhe populist.

Pak veta nga të dyja palët nuk do të pajtoheshin që trashëgimia e tij është njollosur përgjithmonë nga sulmet e 7 tetorit, dita më vdekjeprurëse në historinë e Izraelit.

Netanyahu tani sheh një mundësi për ta riformësuar atë trashëgimi edhe një herë dhe për të hyrë në histori si njeriu që shpëtoi vendin e tij nga shfarosja bërthamore, jo si kryeministri që kryesoi momentin e tij më të errët./APRESS