Premierë botërore e dokumentarit të ri të Roland Sejkos mbi regjimin e Enver Hoxhës

Venecia, 19 gusht. – (Adnkronos) – Çfarë mbetet nga një regjim kur të flasin janë vetë imazhet e tij? Me “Film di Stato”, regjisori Roland Sejko kthehet të gërmojë mes rrënojave vizuale të diktaturës komuniste shqiptare dhe nxjerr një vepër që paralajmërohet befasuese, shqetësuese, poetike. Dokumentari do të prezantohet në premierë botërore tek Notti Veneziane, seksion i veçantë i Giornate degli Autori, në bashkëpunim me Isola Edipo.

Është një film i bërë nga materie e ndezur: kronika filmike, filmime zyrtare, xhirime sekrete dhe propagandë institucionale. Gjithçka material arkivor, por montuar me një ide të qartë në mendje, dhe me një vesh tepër të hollë për tingullin dhe të pathënën. Sejko, i vlerësuar tashmë me një David di Donatello për “Anija – La nave”, arrin edhe një herë ta shndërrojë memorien vizuale në rrëfim kinematografik. Por nuk mjaftohet me rindërtim: “Film di Stato” është një operacion kirurgjikal i dekonstruksionit.

Filmi përshkon mbi dyzet vjet regjim komunist nën Enver Hoxhën, lideri absolut i një Shqipërie që nga një komb i vogël ballkanik u shndërrua, nën drejtimin e tij, në një laborator paranojak të izolimit politik dhe kulturor. Por në vend që t’i besojë zërave rrëfimtarë apo ekspertëve nga katedra, Sejko i lë imazhet të flasin. Dhe ç’ imazhe: parada të pafundme, fëmijë të përsosur, udhëheqës të adhuruar, turma të bindura. Të gjitha të xhiruara në mënyrë të shkëlqyer për të bindur popullin. Ose, ndoshta, vetëm për të qetësuar vetë pushtetin. Por nën sipërfaqen e lëmuar të propagandës, futen boshllëqet. Filmi lë hapësirë për atë që nuk shihej atëherë: pritje të pafundme, gjeste të sforcuara, shikime që shmangen. Një makinë konsensusi që duket se funksionon në mënyrë të përsosur, derisa tingulli i zbulon çarjet.

MOSTRA VENECIA: ME ‘FILM DI STATO’ KINEMAJA E PROPAGANDËS KTHEHET NË NJË AUTODENONCIM TË FUQISHËM (2) =

(Adnkronos) – Në “Film di Stato”, Sejko nënshkruan një reflektim të hollë (dhe tejet të mprehtë) mbi atë se çfarë është realisht pushteti, mbi mënyrën se si ai shikon dhe si dëshiron të shihet. “Filmi është bërë vetëm nga imazhe ekzistuese – thotë regjisori – por përpiqet, me montazh, tingull dhe ritëm, të ndërtojë një rrëfim ndryshe nga ai që ato imazhe donin të impononin.”

Dokumentari është prodhuar dhe shpërndarë nga Luce Cinecittà, dhe është i destinuar të lërë gjurmë. Sepse nuk flet vetëm për Shqipërinë, por për të gjitha vendet – dhe kohët – kur pushteti ka tentuar të bëhet kinema. Dhe përfundon, ironia e historisë, duke denoncuar vetveten.

Me këtë vepër të re arkivore, Sejko konfirmohet si një nga autorët më të kthjellët italianë në zbulimin e të pathënës së Historisë. Është një kinema që gërmon, pret, rishef. Dhe që na kujton se, nganjëherë, për të treguar të vërtetën mjafton vetëm të shohësh imazhet e duhura. Ose ato të gabuara, në mënyrën e duhur.